|
==Kinmèrke==
i'''ch''' - ma'''k'''e - '''doe''' - b'''ou'''m - hón'''dj''' - '''s'''lang - '''sj'''aop - rech'''< >''' (''[[Houfkinmèrke vaan de Limburgse dialekte|oetlègkoetlik]]'')
===HoogduitseHoeagduitse klankversjuving===
Ein van de kènmèrkekinmèrke vanne [[HoogduitseHoeagduitse klankversjuving]] vinje veer gedeiltelik in `t Mofers truuk. Mofert lègk ten zuide vanne [[Uerdinger Linie]], wodoor in sommige gevalle de "k" in een "ch" verangerd is, beveurbeeldj "i'''ch'''", "mi'''ch'''". Bie de meiste anger wäörd haet deze [[klankversjuving]] neet plaatsgevónje. Mofert lègk dan ouch ten noorde vanne [[Benrather Linie]], ouch waal bekindj es de ''maken/machen''-lien.
==="Doe"===
In `t Mofers gebroek me "doe" es [[persuuenlik veurnaamwaord]] twieëdetwieëdje persoean inkelvoud [[nominatief]]. Nominatief wiltj in dit geval zègke det `t waord `t [[óngerwerp (grammatica)|óngerwerp]] vanne zin is. Es `t waord geliek achter `t [[wirkwaord]] steit en neet [[klemtoean|beklemtoeandbeklemtoeandj]] wuuertj, dan zaet me "se", beveurbeeldj: "Höbs '''se''' det al gedaon?". `t Waord "dich" kump ouch in `t Mofers veur es twieëdetwieëdje persoean inkelvoud, mer dan aleinallein mer es `t waord `n [[veurwerp (grammatica)|veurwerp]] van de zin is. Veurbeeldj: "Höbs se '''dich''' pien gedaon?".
==="Boum"===
De meiste wäörd, die in `t [[Nederlands]] `n lang "oo" höbbe, sprik mem'n in `t Mofers mit `n "ou" oet. Wie "b'''ou'''m", "'''ou'''ch" en "r'''ou'''k".
===Mouillering===
Bie [[zelfstenjig naamwaord|zelfstenjige naamwäörd]] mit `n "d" op `t inj kump in `t Mofers [[mouillering]] veur: "grónd'''j'''". Mofert haet specialespeciaal regels veur `t gebroek van de mouillering bie wirkwäörd inne derde persoean inkelvoud. Bie sommige wirkwäörd wuuertj de mouillering waal gebroek, en bie angereanger wäörd weer neet. [[Pierre Bakkes]] haet oeats gesjreve: "`n Goje Moferter geit en steit, mer witwèt'''j''' en kalt'''j'''.". `t Is lestig óm aan te gaeve wienieë de mouillering waal of neet in `t Mofers veurkump. Pierre Bakkes haet hiejeuverhie-euver gesjreve in zien dissertatie.
===Panninger Linie en de ''fles/flesj''-lien===
Mofert lègklik netjuus ten weste vanne [[Panninger Linie]], wodoor mem'n in Mofert zaet "stad", en "staon" zaet. In `t Mofers kump dus gein "j" tösse de "s" en de "t". Ouch aan `t inj van `n waord weurdwuuert gein "j" achter `n "s" oetgespraoke, beveurbeeldj "fles". In aad-Mofers weurd waal gespraoke van "`ne fiets'''j'''".
===Panninger Seitenlinie===
Mofert lègklik ten zuidezuje vanne [[Panninger Seitenlinie]]. In Mofert zaet me dus "'''s'''jaop" en neet "'''sch'''aop".
===T-deletie en inj-n===
Allewiel kintj `t Mofers gein [[inj-t]] en [[inj-n]], 't Mofers kinkintj dus de zoegenaamdjezoeagenaamdje [[t-deletie]]. Beveurbeeldj: "ich brach" i.p.v. "ich brach'''t'''"; "veer make" i.p.v. "veer make'''n'''". Vreuger sjiene dees lètters waal te huuere zeen gewaes in `t Mofers. BiejBie voltoeaidevoltoeaidje deilwaordedeilwäörd wuuertj in 't Mofers waal de -j drachter geplaatstjgeplaats, dus 't is neet ''geza'''t''''' meh ''geza'''tj'''''.
===Oneigelike twieëklank===
In Mofert wuuertj gespraoke mit de zoeagenaamdezoeagenaamdje [[oneigelikke twieëklank]], wie ieë, uue, oea. Veurbeeldje: Kieës, gruuets, kroeat.
==="Maedje"===
Zelfstenjige naamwäörd, die eindige op `n "t" of `n "d" kriege bie `n verkleinwaord ded'n oetgank "je", beveurbeeldj bie "pöt'''je'''". Inne oeastelike [[Roerstreek]] zaet me "pöt'''sje'''".
==="Haje"===
Mofert lègk in `t ''h'''aj'''e''-gebied, in taengestèlling toet de meiste buurdörpe. Dao wuuertj meistel "h'''aoj'''e" of "h'''awt'''e" gezag. `t Zelfde geldj veur beveurbeeldj "k'''aa'''td" en "'''aa'''d".
==="Wore"===
In Mofert zaet me "veer w'''o'''re" in taengestèlling toet de buurdörpe [[Postert]] en [[Berg ane Roer]], wo me "veer w'''a'''re" zaet. "Ich ''waas''" is onnoonnag meugelik.
==="Mótte"===
TaengeTaengen `t Nederlandse "moeten" zaet mem'n in `t Mofers "mó'''tt'''e". In de meiste Roerstreekdörpe zaet me "mo'''dd'''e".
===Exclusief kinmèrk===
Mofert haet ouch 'n [[exclusief kinmèrk]]. Es emes "g'''äö'''tje" zaet es verkleinwaord veur "gaat", dan witswèts se det dae persoean Mofers sprik.
==Sjrievers in `t Mofers==
* [[Pierre Bakkes]]
==BronneBrónne==
* "Talen, dialekten, Limburgse dialekten, dialekten in de Roerstreek" [[Pierre Bakkes]], Oetoet "Roerstreek `81" blz. 129-140.
==Waordebook==
Zónjig [[21 oktober|21 oktoeaber]] [[2007]] is `t ieëste Mofers [[waordebook]] oetgekaomeoetgekómme. Dit waordebook is samegestèldj door Pierre Bakkes en is oetgegaeve door de [[Stichting Mofers Waordebook]]. In 't waordebook staon ouch aaj foto's in vergelieking mit nujemuuj foto's van Mofert. Wiejer bevat 't waordebook ouch 'n kaart van veure ruulverkaveling en nao sjatting 10 .000 trèfwäördtrefwäörd.
==Moferse wäörd==
ZeeZeentj ouch d'nde categorie [[wikt:Categorie:Waord in 't Mofers|Waord in 't Mofers]] veur Moferse wäörd.
[[Categorie:Limburgse dialekte]]
| 