Wikibeuk

Mofers: Versjèl tösje versies

Interactief door geschiedenis bladeren
← Veurige bewirkingVolgende bewirking →
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
K moved Mofers to Mofers
fix
Tekslien 1:
{{wiokop}}
'''Mofers''' of '''Moferts''' is de [[taal]], die gespraoke wuuertj in de [[Mofert (stad)|stad Mofert]] en 't boetegebied van Mofert. Mofers is 'n variant van 't [[Limburgs|Limburgs]].▼
{{Dialek|Mofers}}
▲'''Mofers''' of '''Moferts''' is de [[taal]], die gespraoke wuuertj in de [[Mofert (stad)|stad Mofert]] en 't boetegebied van Mofert. Mofers is 'n variant van 't [[Limburgs]].
 
== Kinmèrke ==
 
=== Hoeagduitse klankversjuving ===
Ein van de kinmèrke vanne [[Hoeagduitse klankversjuving|Hoeagduitse klankversjuving]] vinje veer gedeiltelik in 't Mofers trök. Mofert lik ten zuje vanne [[Uerdinger Linie|Uerdinger Linie]], wodoor in sommige gevalle de "k" in een "ch" verangerdj is, beveurbeeldj "i'''ch'''", "mi'''ch'''". Bie de meiste anger wäörd haet dees [[klankversjuving]] neet plaatsgevónje. Mofert lik dan ouch ten noorde vanne [[Benrather Linie|Benrather Linie]], ouch waal bekindj es de ''maken/machen''-lien. 'n Ópmirkelik versjiensel is det me vreuger in Mofert kaldje van "wèlch" in plaats van "wèlk", meh door de jaore haer is dit droet gegange.
 
==="Doe"===
In 't Mofers gebroek me "doe" es [[persuuenlik veurnaamwaord]] twieëdje persoean inkelvoud [[Nominatief|nominatief]]. Nominatief wiltj in dit geval zègke det 't waord 't [[óngerwerp (grammatica)|óngerwerp]] vanne zin is. Es 't waord geliek achter 't [[wirkwaord]] steit en neet [[klemtoean|beklemtoeandj]] wuuertj, dan zaet me "se", beveurbeeldj: "Höbs '''se''' det al gedaon?". 't Waord "dich" kump ouch in 't Mofers veur es twieëdje persoean inkelvoud, mer dan alein mer es 't waord 'n [[veurwerp (grammatica)|veurwerp]] van de zin is. Veurbeeldj: "Höbs se '''dich''' pien gedaon?".
 
==="Boum"===
De meiste wäörd, die in 't [[Nederlands|Nederlands]] 'n lang "oo" höbbe, sprik m'n in 't Mofers mit 'n "ou" oet. Wie "b'''ou'''m", "'''ou'''ch" en "r'''ou'''k". Dees "ou" (spraek oet es ''aw'') is 'n drek euverbliefsel van 't Aadgermaans en is al hieël aad.
 
===Mouillering===
Bie [[zelfstenjig naamwaord|zelfstenjige naamwäörd]] mit 'n "d" op 't inj kump in 't Mofers [[Mouillering|mouillering]] veur: "grónd'''j'''". Mofert haet speciaal regels veur 't gebroek van de mouillering bie wirkwäörd inne derde persoean inkelvoud. Bie sommige wirkwäörd wuuertj de mouillering waal gebroek, en bie anger wäörd weer neet. [[Pierre Bakkes]] haet oeats gesjreve: "'n Goje Moferter geit en steit, mer wèt'''j''' en kalt'''j'''.". 't Is lestig óm aan te gaeve wienieë de mouillering waal of neet in 't Mofers veurkump. Pierre Bakkes haet hie-euver gesjreve in zien dissertatie.
 
===Panninger Linie en de ''fles/flesj''-lien===
Mofert lik juus ten weste vanne [[Panninger Linie|Panninger Linie]], wodoor m'n in Mofert "stad" en "staon" zaet. In 't Mofers kump dus gein "j" tösse de "s" en de "t". Ouch aan 't inj van 'n waord wuuertj gein "j" achter 'n "s" oetgespraoke, beveurbeeldj "fles". In aad-Mofers weurd waal gespraoke van "'ne fiets'''j'''".
 
===Panninger Seitenlinie===
Mofert lik ten zuje vanne [[Panninger Seitenlinie|Panninger Seitenlinie]]. In Mofert zaet me dus "'''s'''jaop" en neet "'''sch'''aop".
 
===T-deletie en inj-n===
Allewiel kintj 't Mofers gein [[inj-t]] en [[inj-n]], 't Mofers kintj dus de zoeagenaamdje [[T-deletie|t-deletie]]. Beveurbeeldj: "ich brach" i.p.v. "ich brach'''t'''"; "veer make" i.p.v. "veer make'''n'''". Vreuger sjiene dees lètters waal te huuere zeen gewaes in 't Mofers. Bie voltoeaidje deilwäörd wuuertj in 't Mofers waal de -j drachter geplaats, dus 't is neet ''geza'''t''''' meh ''geza'''tj'''''.
 
===Oneigelike twieëklank===
In Mofert wuuertj gespraoke mit de zoeagenaamdje [[Oneigelikke twieëklank|oneigelikke twieëklank]]: ieë, uue, en oea. Veurbeeldje: Kieës, gruuets, kroeat.
 
==="Maedje"===
Zelfstenjige naamwäörd, die eindige op 'n "t" of 'n "d" kriege bie 'n verkleinwaord d'n oetgank "je", beveurbeeldj bie "pöt'''je'''". Inne oeastelike [[Roerstreek]] zaet me "pöt'''sje'''".
 
==="Haje"===
Regel 36 ⟶ 35:
 
==="Wore"===
In Mofert zaet me "veer w'''o'''re" in taengestèlling toet de buurdörpe [[Postert]] en [[Berg ane Roer]], wo me "veer w'''a'''re" zaet. "Ich ''waas''" is onnag meugelik.
 
==="Mótte"===
Regel 42 ⟶ 41:
 
===Exclusief kinmèrk===
Mofert haet ouch 'n [[exclusief kinmèrk]]. Es emes "g'''äö'''tje" zaet es verkleinwaord veur "gaat", dan wèts se det dae persoean oet Mofert kump.
 
==Sjrievers in 't Mofers==
* [[Pierre Bakkes]]
 
==Brónne==
* "Talen, dialekten, Limburgse dialekten, dialekten in de Roerstreek" [[Pierre Bakkes]], oet "Roerstreek '81" blz. 129-140.
 
==Waordebook==
Zónjig [[21 oktober|21 oktoeaber]] [[2007]] is 't ieëste Mofers [[waordebook]] oetgekómme. Dit waordebook is samegestèldj door Pierre Bakkes en is oetgegaeve door de [[Stichting Mofers Waordebook]]. In 't waordebook staon ouch aaj foto's in vergelieking mit nuuj foto's van Mofert. Wiejer bevat 't waordebook ouch 'n kaart van veure ruulverkaveling en nao sjatting 10.000 trefwäörd.
 
Zeen ouch de categorie [[wikt:Categorie:Waord in 't Mofers|Waord in 't Mofers]] veur Moferse wäörd.
 
==Dictee==
Zoeaget eder jaor wuuertj in Mofert 't Mofers dictee gehaje. In 2009 woor det óp zónjig halfvaste, 22 mieërt. 't Mofers dictee wuuertj noe al twieë jaor gehaje, veur 't ieës in 2008. 't Dictee vèltj in te deile in drie deil: spelling & beteikenis, creativiteit en [[Mofertkunde|mofertkunde]]. In alsjaore is toet noe toe de winnieër dezelvendje gewaes.▼
{{corpus}}
▲Zoeaget eder jaor wuuertj in Mofert 't Mofers dictee gehaje. In 2009 woor det óp zónjig halfvaste, 22 mieërt. 't Mofers dictee wuuertj noe al twieë jaor gehaje, veur 't ieës in 2008. 't Dictee vèltj in te deile in drie deil: spelling & beteikenis, creativiteit en [[mofertkunde]]. In alsjaore is toet noe toe de winnieër dezelvendje gewaes.
 
[[Categorie:Centraal-Limburgse dialekte]]
[[Categorie:Mofert]]
 
[[stq:Montfortisk]]
Aafkómstig van "https://li.wikibooks.org/wiki/Mofers"