Remunjs: Versjèl tösje versies

'ne BekindenBekinde indicator veur de midde-Limburgse dialekte zienzeen de wäörd ''det'' en ''hert'', tegeneuvertaegeneuver 't ZuidZuud-Limburgs ''dat'' en ''hart''. 't Remunjs is ouch wie alle dialekte in de umgevingomgaeving zwoerzjwaor [[mouillering|gemouilleerd]]. De MiddeliewseMiddeleeuwse [[diftong]]e ''ie'' en ''oe'' versjijneversjiene in 't Remunjs neet es ''ieë'' en ''oeë'', wie in 't [[Venloos]] en [[Wieërts|WiertsWeerts]], en neet es ''ie'' en ''oe'', wie in 't [[Mestreechs|Mesjtreechs]], meh,mer zjusjuus wie in 't [[Nederlands]], es ''ee'' en ''oo'': ''heer'' en ''sjoon'' veur ''hier'' en ''sjoen''. Dees oontwikkeling steitontwikkeling evelssjteit gans los vaanvan 't Nederlands, umtotomdet 't gebeedgebied woewo-in dit veurkump gans umsloeteomsjlaote weurtwird door dialekte woe mewo-se ''hieër, sjoeën'', ''heeër, sjoan'' of ''hier, sjoen'' zeetzuus. 't WoordWaord ''awd'', weurtwird in RemunRemunj gerealiseerd es ''aad'', tegeneuver 't noordelik ''ald'' en 't zuidelikzuudelik ''aud''. Vreuger, in de negentiendenegenteende ieweeuw, is 't in 't RemunsRemunjs ouch ''ald'' geweesgewaes, woebijwobiej de verbogeverbaoge mennelikemannelike en vruiwlikevrouwelike vörm ''aje(n)'' en ''aaj'' waorewore. OonderOnger drök vaanvan die vörm heethaet de veranderingverangering nao ''ald'' plaotsgevoonteplaatsgevonje. 't WoordWaord ''zalt'' "zaajt", watwaat volges de klankwètte eigelik es *''zaat'' hejhaaj motemotte klinke, is nog 'n euverbliefsel oet deendae tied.

E'n [[sjibboletSjibbolet]] veur RemundenereRemunjse luuj in de dörper umom de stad heerhaer is de oetspraokoetsjpraok vaanvan de ''ie'' op plaotseplaatse woe mewo-se in de dörper 'n ''i'' huurtheurs ([[i-ie-allofonie]]), veur 'n ''n'' of veur 'n ''s''. E'n stereotiepSjtereotiep zinnekezinke is ''Kiendj, pies mer op de ker, mer neet op 't brood!''

De dialekproductie vaanvan RemunRemunj en 't Remunjs is relatief vreug op genggang gekoumegekomme, zjusjuus wie in [[Mestreech|Mesjtreech]] en [[Venlo]], vaanwegevanwaege 't bestoonbesjtaon vaanvan 'ne (plat praotendekallende) bovelaogbaovelaog. In [[1865]] góngging de [[opera]] ''[[Schinderhannes (opera)|Schinderhannes]]'' (sprèksjpraek oet ''Sjinderhannes'') vaanvan [[Emile Seipgens]] in premièr. Dees opera weurtwird nog altied umom de zoeväölzoväöl jaor opgeveurd, de lèstelètste kierkeer in [[2002]]. Bekinde diechtersdichters zienzeen [[Paul van der Goor]] en [[Hub Graus|Hub]] en [[Sjaak Graus]]. Bekinde zengerszangers zienzeen [[Gé Reinders]], [[Sjra Puts]] en [["Big" Benny Peters]].