Remunjs: Versjèl tösje versies

{{dialek|Remunjskop}}

'ne Bekinde indicator veur de midde-Limburgse dialekte zeen de wäörd ''det'' en ''hert'', taegeneuver 't Zuud-Limburgs ''dat'' en ''hart''. 't Remunjs is ouch wie alle dialekte in de omgaeving zjwaor [[mouilleringMouillering|gemouilleerd]]. De Middeleeuwse [[diftong]]ediftonge ''ie'' en ''oe'' versjiene in 't Remunjs neet es ''ieë'' en ''oeë'', wie in 't [[Venloos|Venloos]] en [[Wieërts|Weerts]], en neet es ''ie'' en ''oe'', wie in 't [[Mestreechs|Mesjtreechs]], maar juus wie in 't [[Nederlands|Nederlands]], es ''ee'' en ''oo'': ''heer'' en ''sjoon'' veur ''hier'' en ''sjoen''. Dees ontwikkeling sjteit gans los van 't Nederlands, omdet 't gebied wo-in dit veurkump gans omsjlaote wirt door dialekte wo se ''hieër, sjoeën'', ''heeër, sjoan'' of ''hier, sjoen'' zuus. 't Waord ''awd'', wirt in Remunj gerealiseerd es ''aad'', tegeneuver 't noordelik ''ald'' en 't zudelik ''aud''. Vreuger, in de negenteende eeuw, is 't in 't Remunjs ouch ''ald'' gewaes, wobiej de verbaoge mannelike en vrouwelike vörm ''aje(n)'' en ''aaj'' wore. Onger drök van die vörm haet de verangering van ''ald'' plaatsgevonje. 't Waord ''zalt'' "zaajt", waat volges de klankwètte eigelik es *''zaat'' haaj motte klinke, is nog 'n euverbliefsel oet daen tied.

'n [[Sjibbolet]] veur Remunjse luuj in de dörper om de stad haer is de oetsjpraok van de ''ie'' op plaatse wo-se in de dörper 'n ''i'' heurs ([[I-ie-allofonie|i-ie-allofonie]]), veur 'n ''n'' of veur 'n ''s''. 'n Sjtereotiep zinke is ''Kiendj, pies mer op de ker, mer neet op 't brood!''

De dialekproductie van Remunj en 't Remunjs is relatief vreug op gang gekomme, juus wie in [[Mestreech|Mesjtreech]] en [[Venlo]], vanwaege 't besjtaon van 'n (plat kallende) baovelaog. Oet 1807 sjtamp de Remunjse vertaling van de geliekenis van de Verlaore Zoon (gepubliceerd in 'Het Limburgs onder Napoleon').

In [[1865]] ging de [[opera]] ''[[Schinderhannes (opera)|Schinderhannes]]'' (sjpraek oet ''Sjinderhannes'') van [[Emile Seipgens]] in première. Dees opera wirt nog altied om de zoväöl jaor opgeveurd, de lèste keer in 2009. Bekinde dichters zeen [[Paul van der Goor]] en [[Hub Graus|Hub]] en [[Sjaak Graus]]. Bekinde zangers zeen [[Gé Reinders]], [[Sjra Puts]] en [["Big" Benny Peters]].

* [[Pierre Bakkes]], ''Venloos, Roermonds en Sittards'', oet de serie ''Taal in stad en land'', ISBN 90-12-09014-8.